Ngứa khắp người: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý hiệu quả
Ngứa khắp người là gì?
Ngứa khắp người là hiện tượng da bị kích thích, xuất hiện cảm giác ngứa lan tỏa, đôi khi kèm theo mẩn đỏ, sưng tấy hoặc da bong tróc. Triệu chứng này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến giấc ngủ, tâm trạng và sinh hoạt hằng ngày.
Ngứa có thể xuất hiện đột ngột hoặc kéo dài, mức độ từ nhẹ đến dữ dội, đôi khi khiến người bệnh phải gãi liên tục, gây tổn thương da và nguy cơ nhiễm trùng. Việc nhận biết sớm và xác định nguyên nhân chính là bước đầu tiên để xử lý hiệu quả.
Nguyên nhân gây ngứa khắp người
Ngứa khắp người có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến:
-
Dị ứng
- Thực phẩm: Hải sản, đậu phộng, sữa, trứng…
- Thuốc: Kháng sinh, giảm đau, thuốc ngủ.
- Tiếp xúc với hóa chất hoặc mỹ phẩm: Sản phẩm tẩy rửa, nước hoa, kem dưỡng chứa hương liệu mạnh.
Biểu hiện điển hình: ngứa dữ dội, nổi mẩn đỏ, đôi khi sưng tấy hoặc phát ban toàn thân.
-
Bệnh lý da liễu
- Viêm da cơ địa (eczema): Ngứa kéo dài, da khô, bong tróc.
- Chàm: Ngứa từng đợt, da đỏ, đôi khi xuất hiện mụn nước.
- Mề đay mạn tính: Ngứa dữ dội, mẩn đỏ nổi thành từng mảng, tái phát nhiều lần.
-
Nhiễm ký sinh trùng hoặc nhiễm khuẩn
- Ghẻ: Ngứa dữ dội, đặc biệt ban đêm, kèm theo các nốt đỏ, mụn nước.
- Nấm da: Ngứa thành từng mảng, có vảy trắng, lan tỏa.
- Vi khuẩn: Có thể gây ngứa kèm mẩn đỏ hoặc mụn mủ, dễ lan ra nhiều vùng da.
-
Rối loạn nội tiết hoặc bệnh lý toàn thân
- Bệnh lý gan, thận, tiểu đường, tuyến giáp: Ngứa toàn thân, dai dẳng, khó chịu dù đã dưỡng ẩm.
- Ngứa do thay đổi hormone: Phụ nữ mang thai hoặc sau sinh dễ gặp hiện tượng ngứa khắp cơ thể.
-
Tác dụng phụ của thuốc hoặc hóa chất
- Một số thuốc kháng sinh, giảm đau, hoặc hóa chất tẩy rửa mạnh.
- Ngứa xuất hiện đột ngột, đôi khi kèm phát ban hoặc nổi mẩn đỏ.
Dấu hiệu nhận biết ngứa khắp người
Ngứa toàn thân không chỉ gây khó chịu mà còn cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe. Dưới đây là các dấu hiệu dễ nhận biết:
- Ngứa lan tỏa nhiều vùng cơ thể, thường dữ dội vào ban đêm.
- Da đỏ, nổi sẩn, mụn nước hoặc mảng da khô.
- Cảm giác bỏng rát hoặc châm chích kèm theo ngứa.
- Mệt mỏi, mất ngủ hoặc cáu gắt do không ngủ ngon.
- Ngứa kéo dài, tái phát nhiều lần, không cải thiện dù đã dưỡng ẩm.
Lưu ý: Ngứa khắp người dai dẳng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý tiềm ẩn, không chỉ đơn thuần là vấn đề da liễu.
Cách xử lý và phòng ngừa ngứa khắp người
-
Xác định và loại bỏ nguyên nhân
- Tránh tiếp xúc với dị nguyên (thực phẩm, hóa chất, mỹ phẩm).
- Theo dõi chế độ ăn uống, ghi nhật ký để nhận biết thực phẩm gây dị ứng.
- Thăm khám bác sĩ da liễu hoặc chuyên khoa thần kinh nếu ngứa kéo dài.
-
Chăm sóc da đúng cách
- Tắm nước ấm vừa phải, không dùng xà phòng mạnh.
- Dưỡng ẩm hàng ngày bằng sản phẩm dịu nhẹ, không mùi, ưu tiên kem chứa ceramide hoặc glycerin.
- Tránh gãi mạnh để không làm tổn thương da.
-
Sử dụng thuốc khi cần thiết
- Thuốc kháng histamine, kem bôi giảm ngứa theo chỉ dẫn bác sĩ.
- Tránh tự ý sử dụng corticoid mạnh hoặc thuốc tây kéo dài.
-
Điều chỉnh lối sống
- Uống đủ nước, ăn uống cân đối, bổ sung rau xanh và trái cây.
- Giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng khí, tránh bụi bẩn và nấm mốc.
- Giảm stress, tập thể dục nhẹ nhàng, thư giãn bằng yoga hoặc thiền.
Khi nào cần đi khám bác sĩ ngay?
- Ngứa dữ dội kèm sốt, khó thở, sưng mặt hoặc môi.
- Ngứa lan toàn thân, mẩn đỏ nặng, mụn mủ hoặc chảy dịch.
- Ngứa kéo dài trên 1 tuần, không cải thiện sau chăm sóc tại nhà.
- Ngứa kèm dấu hiệu bệnh lý toàn thân như vàng da, tiểu ít, mệt mỏi bất thường.
Thăm khám kịp thời giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân và phòng tránh biến chứng nghiêm trọng.
Kết luận
Ngứa khắp người là tình trạng phổ biến nhưng không nên xem nhẹ. Bằng cách xác định nguyên nhân, chăm sóc da đúng cách và điều chỉnh lối sống, bạn có thể giảm khó chịu, bảo vệ sức khỏe da và ngăn ngừa biến chứng. Khi xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng hoặc kéo dài, việc thăm khám bác sĩ chuyên khoa là cần thiết để được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Nhận biết sớm và hành động kịp thời là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
