Nguyên nhân gây nhiễm trùng máu thường gặp và cách phòng ngừa an toàn
Tổng quan về nhiễm trùng máu
Nhiễm trùng máu (còn gọi là nhiễm khuẩn huyết) là tình trạng vi khuẩn hoặc độc tố từ ổ nhiễm trùng xâm nhập vào máu, lan tỏa khắp cơ thể. Khi đó, hệ miễn dịch phản ứng mạnh mẽ, gây viêm toàn thân, làm tổn thương nhiều cơ quan quan trọng như tim, gan, thận, phổi…
Đây là bệnh lý cực kỳ nguy hiểm, có thể dẫn đến sốc nhiễm khuẩn và tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Theo thống kê của WHO, mỗi năm có hàng triệu người trên thế giới tử vong vì nhiễm trùng máu, đặc biệt là người già, trẻ nhỏ và người có hệ miễn dịch yếu.
Tuy nhiên, bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu chúng ta hiểu rõ nguyên nhân và cách chăm sóc sức khỏe đúng cách.
Nguyên nhân gây nhiễm trùng máu thường gặp
Nhiễm trùng máu không phải là bệnh lây trực tiếp từ người sang người, mà là biến chứng của một ổ nhiễm trùng khác trong cơ thể. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:
Nhiễm khuẩn từ da, vết thương hở
Một vết trầy xước nhỏ, bỏng nhẹ hay vết mổ sau phẫu thuật nếu không được vệ sinh đúng cách có thể trở thành “cửa ngõ” cho vi khuẩn xâm nhập. Khi vi khuẩn theo dòng máu lan rộng, chúng gây phản ứng viêm mạnh và dẫn đến nhiễm trùng máu.
Lưu ý: người có bệnh tiểu đường, vết thương lâu lành hoặc cơ địa yếu dễ bị nhiễm khuẩn hơn.
Nhiễm trùng từ đường hô hấp
Các bệnh lý như viêm phổi, viêm họng, viêm phế quản nếu không được điều trị dứt điểm có thể khiến vi khuẩn lan vào máu.
Trẻ nhỏ, người cao tuổi và người nằm viện lâu ngày là nhóm nguy cơ cao nhất.
Trong nhiều ca bệnh nặng, viêm phổi là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến nhiễm trùng máu.
Nhiễm trùng đường tiết niệu
Đây là nguyên nhân phổ biến thứ hai, đặc biệt ở phụ nữ và người đặt ống thông tiểu lâu ngày. Vi khuẩn có thể từ bàng quang đi ngược lên thận, sau đó lan vào máu, gây nhiễm trùng máu do vi khuẩn Gram âm – một dạng rất nguy hiểm.
Nhiễm trùng ổ bụng và tiêu hóa
Các bệnh như viêm ruột thừa, viêm túi mật, viêm tụy, viêm đường mật… nếu không được điều trị đúng có thể vỡ ổ viêm, khiến vi khuẩn tràn vào máu. Đây là nguyên nhân khó phát hiện sớm vì triệu chứng ban đầu thường giống rối loạn tiêu hóa thông thường.
Các bệnh lý nền và hệ miễn dịch yếu
Người mắc tiểu đường, ung thư, HIV/AIDS, hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ cao bị nhiễm trùng máu do cơ thể không đủ sức chống lại vi khuẩn.
Ngoài ra, việc lạm dụng kháng sinh hoặc dùng thuốc không đúng liều có thể tạo ra chủng vi khuẩn kháng thuốc, khiến điều trị sau này khó khăn hơn nhiều.
Dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng máu
Nhận biết sớm dấu hiệu nhiễm trùng máu là yếu tố quan trọng để cứu sống người bệnh:
- Sốt cao, rét run, đổ mồ hôi nhiều.
- Mạch nhanh, thở gấp, huyết áp tụt.
- Da nhợt nhạt hoặc tím tái, đau đầu, mệt mỏi.
- Lú lẫn, khó tập trung, lơ mơ (đặc biệt ở người già).
- Vết thương sưng đỏ, đau nhức, có mủ hoặc lan rộng.
Nếu xuất hiện nhiều dấu hiệu trên, hãy đến bệnh viện ngay, vì bệnh có thể chuyển sang giai đoạn sốc nhiễm khuẩn, rất nguy hiểm.
Biến chứng nguy hiểm của nhiễm trùng máu
Khi vi khuẩn và độc tố đã lan vào máu, cơ thể phản ứng mạnh, gây viêm toàn thân. Nếu không điều trị kịp thời, có thể xảy ra các biến chứng:
- Suy đa tạng: tim, gan, thận, phổi đều bị tổn thương.
- Rối loạn đông máu, xuất huyết dưới da.
- Huyết áp tụt mạnh, dẫn đến sốc nhiễm khuẩn.
- Tổn thương não, hôn mê và tử vong.
Theo thống kê y tế, tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân sốc nhiễm khuẩn có thể lên đến 40–60%. Vì vậy, phát hiện sớm là “chìa khóa sống còn”.
Cách phòng ngừa nhiễm trùng máu an toàn và hiệu quả
Tin vui là nhiễm trùng máu hoàn toàn có thể phòng tránh, nếu bạn duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh và bảo vệ cơ thể khỏi các nguồn nhiễm khuẩn.
Giữ vệ sinh cá nhân và chăm sóc vết thương đúng cách
- Làm sạch vết thương bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ.
- Che vết thương bằng băng gạc sạch, thay băng mỗi ngày.
- Không tự ý bóp, nặn, đắp thuốc lá hoặc kem trộn lên da bị tổn thương.
Tiêm phòng đầy đủ các bệnh nhiễm khuẩn
- Các loại vắc-xin như cúm, viêm phổi, viêm gan, uốn ván… giúp cơ thể tạo kháng thể, giảm nguy cơ mắc bệnh dẫn đến nhiễm trùng máu.
Điều trị sớm các bệnh lý viêm nhiễm
- Khi bị viêm họng, viêm phổi, viêm da… nên khám bác sĩ thay vì tự mua thuốc.
- Dùng kháng sinh đúng liều, đúng thời gian, không tự ngưng thuốc giữa chừng.
- Sau phẫu thuật hoặc sinh nở, cần vệ sinh vùng vết mổ sạch sẽ, tái khám đúng lịch.
Tăng cường sức đề kháng cho cơ thể
- Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tăng cường rau xanh, trái cây, cá, trứng, sữa.
- Uống nhiều nước, ngủ sớm, hạn chế rượu bia và thuốc lá.
- Luyện tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày để nâng cao hệ miễn dịch.
Khi nào cần đến bệnh viện
Bạn nên đến cơ sở y tế ngay khi có các dấu hiệu sau:
- Sốt cao trên 39°C, rét run, khó thở, tim đập nhanh.
- Da nhợt nhạt, lạnh, đau đầu, mệt mỏi kéo dài.
- Vết thương sưng, chảy mủ, không lành dù đã chăm sóc.
- Sau phẫu thuật hoặc tiêm truyền, cơ thể có dấu hiệu nhiễm trùng.
Bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm máu, cấy vi khuẩn, xác định nguyên nhân và chỉ định điều trị kháng sinh phù hợp.
Kết luận
Nhiễm trùng máu là căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu bạn chủ động bảo vệ sức khỏe.
Hãy nhớ:
- Giữ vệ sinh cá nhân, chăm sóc vết thương đúng cách.
- Tiêm phòng đầy đủ và điều trị sớm khi có dấu hiệu nhiễm trùng.
- Không chủ quan với các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, khó thở hoặc đau tại vết thương.
Việc hiểu đúng và phòng ngừa sớm không chỉ giúp bảo vệ bản thân, mà còn bảo vệ cả gia đình khỏi một trong những bệnh lý nguy hiểm nhất hiện nay.
