[ Phân biệt ] : Hy vọng hay hi vọng , kỉ niệm hay kỷ niệm đúng !

Tham vấn y khoa : Bác sĩ Hà Mạnh Vĩ

Ngày cập nhật :17/12/2021

Hy vọng là gì , làm sao phân biệt được hy vọng hay hi vọng , kỉ niệm hay kỷ niệm là đúng chính tả . Bài viết dưới đây 2khoe sẽ hướng dẫn bạn cách sử dụng “i” và “y” . Cùng tìm hiểu nhé !

Nội dung chính của bài viết

• Hy vọng hay hi vọng là gì
• Hy vọng hay hi vọng là đúng
• Kỉ niệm hay kỷ niệm là đúng
• Lí do mọi người thường nhầm lẫn giữa hy vọng và hi vọng
• Cách sửa lỗi sai chính tả hy vọng và hi vọng

Hy vọng hay hi vọng là gì

Hy vọng theo wikipedia định nghĩa là sự ấp ủ , trông chờ , niềm tin vào những điều mong muốn sẽ diễn ra trong tương lai . Những điều này sẽ không nằm trong khả năng của bản thân , mà nó sẽ phụ thuộc vào yếu tố ngoại cảnh

Từ “hi vọng” hay “hy vọng” trong tiếng Việt vừa đóng vai trò danh từ lại cũng vừa có thể là động từ khi nó được kết hợp với các tiền tố đứng trước nó.

Trong tiếng Anh, “hi vọng” hay “hy vọng” là “hope”

Ví dụ về cách sử dụng:

– Niềm hy vọng – hy vọng là danh từ.

– Chờ đợi, hy vọng – hy vọng là động từ.

Vậy là hi vọng hay hy vọng được dùng trong trường hợp là hành động mong chờ hay đang chờ đợi một điều gì đó với cả vai trò là danh từ cùng động từ.

Hi vọng hay hy vọng là đúng?

Hiện nay đang có 2 ý kiến trái chiều nhau về việc này.

Ý kiến đầu tiên là có thể nhất thể “i” và “y”. Tức là. tất cả đều sẽ viết thành “i”.

Còn ý kiến thứ hai là không được nhất thể “i” và “y” trong tiếng Việt, vì nó sẽ dẫn đến một số bất cập, cần phải phân biệt rõ “i” và “y”.

Quan điểm 1: Nhất thể “i” và “y” trở thành duy nhất “i”

Ở nước ta, vào trước năm 1980, Bộ Giáo dục cho rằng tiếng Việt khi sử dụng cần phải thể hiện được bản sắc văn hóa dân tộc trong ngôn ngữ. Trong khi các từ sử dụng “y” thường là từ mượn của tiếng Hán. Do đó, Bộ Giáo dục quy chuẩn lại là chỉ có “i” chứ không có “y” trong tiếng Việt.

Quy định về chính tả trong sách giáo khoa cải cách giáo dục này đã được ban hành chính thức vào ngày 30-11-1980 (gọi tắt là Quy định 1980) do Thứ trưởng Bộ Giáo dục Võ Thuần Nho và Phó Chủ nhiệm UBKHXH Phạm Huy Thông ký. Văn bản này (không ghi số) quy định như sau:

“Riêng trường hợp các âm tiết có nguyên âm i ở cuối thì viết thống nhất bằng i, trừ uy, như duy, tuy, quy,…; thí dụ: kì dị, lí trí, mĩ vị.

Chú ý: i hoặc y đứng một mình hoặc đứng đầu âm tiết vẫn viết theo thói quen cũ, thí dụ: ý nghĩa, y tế, ỉ eo, im, yêu”…

Mặc dù quy định này đã được đưa vào trong sách giáo khoa nhưng vẫn không được chấp nhận hoàn toàn trong đời sống bởi vẫn có một bộ phận cho rằng viết nhất thể “i” mang lại nhiều bất cập (xem quan điểm 2). Do đó, người ta vẫn sử dụng phân biệt i/y thay vì nhất thể “i” như quy định 1980.

Quan điểm thứ 2: Đặt ra một câu hỏi đó là tại sao cần phải phân biệt cách sử dụng “i” hay “y”?

Nếu như quan điểm thứ nhất cho rằng, vì “i” và “y” khi phát âm lên đều giống nhau nên để tránh gây lộn xộn, hãy đồng loạt viết “i” thì quan điểm thứ hai này lại không đồng ý. Quan điểm này đã phân tích những bất cập của chủ trương chỉ viết “i” và sự cần thiết của việc viết phân việt i/y. Cụ thể như sau:

• Việc nhất thể “i” và “y” làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt. Ví dụ như nếu đồng nhất “lý sư” và “lí nhí” sẽ mất đi sự phân biệt về nghĩa và cả sự đánh dấu về từ nguyên.
• Việc nhất thể “i” và “y” làm mất đi sự phong phú trong cách dùng từ tiếng Việt. Chẳng hạn như trong tên riêng, hầu hết mọi người đều chọn “y” (âm Hán Việt) để thể hiện sắc thái trang trọng: Tên Hy (hy vọng) chứ không chọn Hi (cười hi hi); hoặc Tý (năm Tý, năm chuột) chứ không chọn Tí (bé tí).
• Việc nhất thể “i” và “y” làm mất đi vẻ đẹp văn hóa. Ví dụ: giữa “công ty” và “công ti” thì gọi “ti” nghe sẽ lịch sự hơn gọi là “vú”; Công ty nếu viết thành công ti thì thiếu sự tôn nghiêm.

Cụ thể ta có thể xem ở bảng sau để thấy sự khác biệt khi sử dụng “i” và “y”:

Tuy nhiên là hầu hết các trường hợp khác thì dùng “i” hay “y” cũng sẽ phát âm giống nhau, chỉ có thể phân biệt bằng chữ viết như bảng dưới đây:

Ngoài những quan điểm đã nêu trên thì còn có những ý kiến khác cũng đưa ra là hi vọng hay hy vọng cũng không phải là không có có quy tắc để phân biệt.

Đó là “y” luôn đứng sau các phụ âm chứ không phải là “i”

Như vậy có thể kết luận: “Hy vọng” mới là từ đúng chính tả

Tuy nhiên hiện nay việc sử dụng “i” và “y” nhiều lúc vẫn chưa thật thống nhất vì việc phát âm không bị ảnh hưởng, trừ một số từ như “tai” và “tay”, “thúy” và “thúi”… Việc này có lẽ trong thời gian tới cần được các nhà giáo dục đưa ra những nghiên cứu cụ thể hơn.

Kỉ niệm hay Kỷ niệm – Kĩ thuật hay Kỹ thuật

Tuân theo 2 quan điểm về “i” ngắn và “y” dài ta có:

Theo quan điểm nhất thể “i” thì Hi sinh, Kỉ niệm và Kĩ thuật là đúng chính tả

Theo quan điểm phân biệt thì Kỷ niệm và Kỹ thuật mới là đúng chính tả

Thực ra, vấn đề này ngay cả các chuyên gia ngôn ngữ học còn đang tranh cãi thì việc chúng ta sử dụng “kỉ niệm” hay “kỷ niệm”, “kĩ thuật” hay “kỹ thuật” cũng sẽ được chấp nhận và được tạm coi là đúng mà thôi.

Theo quan sát của mình trên thực tế thì “Kỷ niệm” và “Kỹ thuật” được sử dụng phổ biến hơn.

Tại sao lại có sự nhầm lẫn giữa hy vọng và hi vọng?

Sự nhầm lẫn giữa hy vọng và hi vọng bắt đầu từ năm 1980

Trước năm 1980, việc phân biệt i/y khá rõ ràng và phân minh. Tuy nhiên, Bộ Giáo dục cho rằng tiếng Việt khi sử dụng cần phải thể hiện được bản sắc văn hóa dân tộc trong ngôn ngữ. Trong khi các từ sử dụng “y” thường là từ mượn của tiếng Hán.

Do đó, Bộ Giáo dục quy chuẩn lại là chỉ có “i” chứ không có “y” trong tiếng Việt và đã được đưa ra trong Một số quy định về chính tả trong sách giáo khoa cải cách giáo dục ban hành ngày 30-11-1980. Theo quy định này thì hi vọng mới là từ đúng chính tả.

Tuy nhiên, do có nhiều ý kiến trái chiều nên người ta vẫn sử dụng phân biệt i/y như trước và không nhất thể “i” như quy định năm 1980. Vì thế nên nhiều người vẫn sử dụng từ hy vọng.

Mới đây thì Bộ GD-ĐT đã ban hành quy định về chính tả trong chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông mới. Và theo quy định này thì “hy vọng” là từ đúng chính tả.

Chính vì sự tranh cãi thống nhất i/y này kéo dài trong nhiều thập kỷ nên dẫn đến sự nhầm lẫn hy vọng và hi vọng cho nhiều người Việt.

Cách khắc phục lỗi dùng sai chính tả hy vọng và hi vọng

Khắc phục lỗi sai chính tả bằng cách đọc sách thường xuyên

Để sử dụng từ đúng chính tả hy vọng hay hi vọng, cũng như nhiều từ sử dụng i/y khác, bạn nên đọc “Quy ước thống nhất chính tả tiếng Việt” để biết khi nào nên dùng “y” và khi nào nên dùng “i”.

Bên cạnh đó, đọc sách cũng là một cách hiệu quả giúp bạn củng cố vốn từ vựng và sửa sai lỗi chính tả. Đọc sách không chỉ giúp chúng ta sử dụng đúng chính tả những từ đang phân vân đúng sai mà có rất nhiều từ chúng ta sử dụng sai mà không hề hay biết do đã dùng theo thói quen.

Hiện nay, chúng ta có thể dễ dàng mua sách online mà không phải đến tận nơi. Do đó, bạn hãy rèn luyện cho mình thói quen đọc sách để hạn chế dùng sai chính tả, có thể ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống nhé!